Atsız, Doğduğu Topraklarda Anıldı: Gümüşhane’de Fikir, Mücadele ve Kopuşun Hikâyesi Konuşuldu

Hüseyin Nihal Atsız Kültürevi’nde düzenlenen programda, Atsız’ın yalnızca bir edebiyatçı değil, aynı zamanda bir fikir adamı, dava insanı ve itirazcı bir aydın olduğu vurgulandı.

“Gümüşhane Kendi Değerlerini Unutmamalı”

Programın açılış konuşmasını yapan Gümüşhane Üniversitesi Öğrenci Derneği Başkanı Rıdvan Demirtaş, Gümüşhane’nin yetiştirdiği önemli şahsiyetlerin yalnızca anılmakla kalmaması, doğru şekilde anlaşılması gerektiğini ifade etti. Demirtaş, üniversite gençliğinin bu tür etkinliklerle kendi tarihsel ve kültürel kökleriyle bağ kurmasının önemine dikkat çekerek, “Bu şehir, kendi değerlerine sahip çıkmak zorunda” mesajını verdi.

“Atsız, Bir Edebiyatçıdan Fazlasıdır”

Söyleşinin konuşmacısı olan Öğretim Görevlisi Talat Ülker, Atsız’ın edebi üretiminin ötesine geçerek Türkçülük düşüncesinin şekillenmesindeki rolünü ele aldı. Ülker, Atsız’ın fikir dünyasının dönemsel siyasi hesaplardan bağımsız olduğunu vurgulayarak, onun Türk dünyasına bıraktığı fikrî mirası tarihsel bağlamıyla değerlendirdi.

Atsız ve Türkeş: Yakınlıktan Kopuşa

Konuşmasının önemli bir bölümünü Hüseyin Nihal Atsız – Alparslan Türkeş ilişkisine ayıran Ülker, iki isim arasındaki bağın sanıldığından çok daha derin olduğuna dikkat çekti. Türkeş’in Atsız’ın doğrudan öğrencisi olmadığını ancak onun yayınlarını yakından takip ettiğini, mektuplaştığını ve Orkun dergisinde “Kazanoğlu” imzasıyla yazılar kaleme aldığını aktardı.

Ülker, 1960 ihtilali sonrası Atsız’ın, Türkeş’in ihtilal kadrosunda yer almasından umutlandığını; ancak sürgün süreciyle birlikte büyük bir hayal kırıklığı yaşadığını ifade etti. Türkeş’in yurda dönüşünde Necdet Sançar’ın ön saflarda yer aldığını, Atsız’ın da bu dönüş üzerine yazılar kaleme aldığını belirtti. Ayrıca “Başbuğ Türkeş” ifadesinin ilk kez Atsız tarafından kullanıldığını vurguladı.

1969 Kongresi: Fikirlerin Çatıştığı Kırılma Noktası

İki isim arasındaki kopuşun temelinin 1969 Adana Kongresi ile atıldığını belirten Ülker, Atsız ve arkadaşlarının iki başlıkta Türkeş’e açık şekilde karşı çıktığını söyledi. Bunlardan ilki parti amblemi, ikincisi ise Türkeş’in listesine Nur ve Nakşî çevrelerinden isimler almasıydı.

Atsız’ın bu duruma sert tepki göstererek,
“Bunların Türkçü bir teşkilatta ne işi var?”
sorusunu yönelttiğini aktardı.

“Siyaset, Davadan Tavizdir”

Ülker’e göre ayrışmanın temelinde siyaset anlayışı yatıyordu. Türkeş’in Anadolu’da Türk milliyetçiliğini yaymak için daha kapsayıcı ve dini çevrelerle uyumlu bir çizgi izlediğini, Atsız’ın ise bunu “davadan taviz” olarak gördüğünü ifade etti.

Atsız’a göre siyaset, fikir adamını eğip büken bir alandı ve Türkçülük, kitle memnuniyetiyle yürütülecek bir dava değildi.

Yasaklar, Mesafeler ve Sessiz Bir Veda

Fikir ayrılığının ardından Ötüken dergisi ve Atsız’ın kitaplarının ülkücü teşkilatlara sokulmasının yasaklandığını hatırlatan Ülker, iki isim arasındaki mesafenin giderek açıldığını söyledi. Atsız’ın vefatında Türkeş’in cenazeye katılmamasının da bu kopuşun sembolik bir yansıması olduğunu ifade etti.

Necdet Sançar: Kopmayan Köprü

Ülker, Atsız’ın kardeşi Necdet Sançar’ın, iki isim arasında arabuluculuk yapmaya çalıştığını ve Türkeş’in en yakın isimlerinden biri olarak bu bağı vefatına kadar sürdürdüğünü dile getirdi.

“Biz Artık Siyasetin Dışındayız”

Konuşmasının finalinde Ülker, Atsız’ın siyasete bakışını kendi sözleriyle aktardı. Atsız’ın “Türkçülük ve Siyaset” makalesinde yer alan,
“Biz artık siyasetin dışındayız”
ifadesinin, onun hayat çizgisini net biçimde ortaya koyduğunu söyledi.

“Vaktiyle Bir Atsız Varmış…”

Söyleşi boyunca Hüseyin Nihal Atsız,
“Vaktiyle bir Atsız varmış derlerse ne hoş”
dizeleriyle anılırken, katılımcılar zaman zaman duygusal anlar yaşadı. Program, soru-cevap bölümünün ardından sona erdi.