Av.Tarhan Mısırlıoğlu Maden Şirketi ile Yollarını Ayırdı

Haberden önce şu hususu belirtmek isterim. Koza Altın Madeni yetkilileri benden Mastra Köyü mezarlıklarının sökülmesiyle ilgili, “Mezarlıkları nakletmek istiyoruz. Bu konudaki hukuki durum nedir?” diye görüş bildirmemi istediler. Bende gerekli incelemeleri yapıp, 14.09.2012’de bir rapor hazırlayarak şirkete sundum. Verdiğim raporun sonucunda köydeki mezarlıkların sökülemeyeceğini, sökülse bile buranın başka amaçla kullanılamayacağını kendilerine bildirdim. Esas olarak da mezarlık yerlerinin inşası ve cenaze nakil ve defin işlemleri hakkındaki yönetmeliğin, mezarlıkların mülkiyeti başlıklı 8. maddesi açık, “Mezarlık yerleri, değiştirilemez, başka amaçla kullanılamaz, mezarlık vasfını kaybetse bile herhangi bir amaçla kullanılamaz.” Bu durumda, Koza’nın bu yere herhangi bir müdahalede bulunması ya da arıtma havuzu yapmasına hukuken imkan olmadığını kendilerine açıkladım.

Gümüşhane Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Müdürlüğü’nün elimdeki bir yazısına göre,  “Mezarlık Yerlerinin İnşaası  İle Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmeliğin, Mezardan Çıkarılarak Başka Bir Yere Cenaze Nakli başlıklı 41. Maddesinin 2. Fıkrası: “Köy mezarlıklarının başka bir mezarlığa nakil amacıyla cenaze çıkarılabilmesi için ise, mülki idare amirince görevlendirilecek sağlık görevlisinin uygun görüşü alındıktan sonra muhtarlıkça izin verilmesi gereklidir” hükmünü içermektedir.  Böyle bir izin de muhtarlıktan alınmadı. Bu da hukuka aykırılığı teşkil eder. 

--Aynı yasa kapsamında mezarlıkların taşınması için Gümüşhane Valiliği tarafından köy azalarından birine izin verilmiş.

Böyle bir izin varsa burada da bir yolsuzluk var; çünkü, ne dini vecibelere ne de                          vecibelere uyulmuştur. Şartlar oluşmadan kemikler mezarlıklardan çıkarılarak naylon poşetler içerisinde taşınmıştır. Köy muhtarının izni yokken mezarlıkların taşınmasından söz edilemez. Köy muhtarının izin vermediğini muhtarın kendisi söyledi.  Eğer bir sorumlu aranacaksa, böyle bir izni talep eden şahıs yarın, “ben yapmadım” demeyecektir. Mezarlıkları yasal olmayan bir şekilde kaldıranın kim olduğu da belli olduğuna göre bu durum cezanın kime ait olacağını da ortaya koyar. Bu şahsın mezarları taşırken kendisi için değil de Koza Altın Madeni’nin isteğiyle yaptığı açıkça ortada duruma,  Koza’nın suça iştirak ettiği anlamını taşır. Kimsenin dururken mezarlık sökmek gibi bir vebali üstleneceğini sanmıyorum.

-Maden şirketi, mezarlık sahiplerine noterden “mezarlıklarınızı taşıyın” diye ihtarname gönderdi. Mezarlıkların sökülmesinin yasaya aykırı olduğunu maden şirketine bildirdiğiniz rapora rağmen mezarlıkların sökülmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?   

Koza’nın ÇED raporunda köy mezarlarının durumunu taşıyan ilgili bir bölüm var.                       “Koza tarafından planlanan faaliyet ile Mastra Köyü arasında Mastra Köy mezarlığı bulunmaktadır. Mastra Köyü mezarlığına, 2007 itibarıyla defin yapılmayacaktır. Mastra Köy mezarlığı yeni bir mezarlık yer inşası için Koza maddi katkılarıyla Orman İdaresi’nden anayol kenarında bir arazi tahsisi almıştır.” Buraya bir parantez açmak gerekir. Aslında mezarlık yerlerini de Hıfzıssıhha Kurulu kararı verdikten sonra yapabilirler. Ortada alınmış bir karar yoktur. Hukuka aykırı hareket edilmiştir. Bazı aileler eski mezarlıkta bulunan aile büyüklerine ait mezarları bu yeni nakletmek istediklerini beyan etmiştir. Mezarlık yeri tespit edildikten sonra” tekrar parantez açıyorum. Böyle bir tespit için yine Hızzıssıhha Kurulu kararı gerekir. Böyle bir karar alınmamıştır. Bu da hukuka aykırıdır.                                      Devam ediyoruz. “Ailelerin gözetimi altında dini vecibelerle yasal yükümlülükler yerine getirilerek mezarlıklar nakledilecektir. Yeni mezarlığa nakledilmek istenmeyen mezarlıklar ise eski mezarlıkta korunacaktır.”  Bu, Koza’nın 2007’deki, ÇED raporudur. Raporda kabul edilen vecibeler bunlar. 

-Yasa farklı şeyler söylüyor. ÇED yasalardan bağımsız mı? Halk ÇED’i bilmiyor. 

Yasa da bunu emrediyor. Mezarlıklar, mezarlık vasfını kaybetse bile başka bir amaçla kullanılamaz aynı şekilde korunur. Bu vaziyette Koza, ÇED raporundaki taahhüdüne de aykırı davranmış oluyor. Yüzyıllarca mezarlık olan bir yerde eğer bu mezarlıklar baraj yapılacaksa ise o zaman eski mezarlıklar yahut yeni mezarlığa nakledilmesi istenmeyen mezarlıklar eski mezarlıkta “korunacaktıra” aykırı oluyor. Korunmayacaktır sular altında kalacaktır. Orada yüzlerce belki binlerce bilinmeyen mezar var. Bunların hepsi sular altında kalacaktır. Onların hepsinin de çıkarılacağını tahmin etmiyorum; çünkü senelerce ölen insanların kemikleri bile sadece toprak olmuştur; ama yine mezar mezardır ve yerinde kalması gerekir. Yasalara aykırı işlem yapılıyor. Mezarlıklar ortadan kaldırılıyor. Beni rahatsız eden, benim karşı olduğum husus budur. 

-ÇED raporu halka açıklanırken köy mezarlıklarından söz edilmedi. İsteyenlere ÇED raporu verilmedi. Toplantıda tutulan ses kayıtları valilikten talep edilmesine rağmen verilmediği gibi toplantıda bazı kayıt cihazları kapatıldı. Köylülerin haberleri dahi yokken, mezarlıklarla ilgili böyle bir taahhütte bulunmaları; şart ya da istek de bulunmaları mümkün olabilir mi?  

ÇED raporunun halka açık olması gerekir. Umumi yerde asılması ya da isteyen birisi için ulaşılır olması gerekir. Halka anlatılırken, ÇED raporunun tamamını açıklamak mümkün olur mu, bilmiyorum; ama hukuken söylemek gerekirse toplantıda herkesin görebileceği yerde asılması, herkesin o raporda ne olduğunu bilinmesi gerekir ki o toplantının ya da raporun  anlamı olsun. Burada açıkça belli ki ÇED’de taahhüt ettiklerine sadık kalmadılar.  Mezarlıklar konusunun o tarihte raporda yer alması ikinci bir havuzun hazırlığı içerisinde olduklarını gösteriyor. 

-Tekrar sizinle çalışmak gibi bir talepleri olursa, çalışır mısınız?

Böyle bir taleple geleceklerini sanmıyorum. Basına yazdığım yazılarda hukuka aykırılıktan söz etmeme rağmen hoşlarına gitmedi. Basında çıkan bu yazılarıma karşılık vermemeleri benim beyanlarımın doğru olduğunu zımnen kabulleri anlamına gelir. Koza Altın Madeni tarafından tekrar birlikte çalışma teklifiyle gelinirse, benim kabul etmeyeceğimi açıkça ifade etmek isterim.

Röportaj: Sevim Dabağ