Doç. Dr. İbrahim Avcı: “Tüketici sadakati azaldı, boykotun etkisi hiç olmadığı kadar arttı”

Anne Karnında Başlayan Tüketim”

Konuşmasına tüketim kavramının günümüzde aldığı yeni boyutları anlatarak başlayan Avcı, modern tüketicinin geçmişe göre çok daha sorgulayıcı olduğunu vurguladı:

“Eskiden tüketim doğumla başlardı, artık anne karnında başlıyor. Fakat bugünün tüketicisi 5 yıl önceki tüketiciden çok farklı. Etik değerlere hassas, fakat marka sadakati düşük. Bir markayı beğenmediğimiz anda değiştirebiliyoruz. Bu sadakatsizlik, aslında boykotun etkisini artıran bir unsur; çünkü artık tüketici mecbur değil, alternatif çok.”

Boykotun Kökleri: İrlanda’dan Osmanlı’ya, Gandhi’den Günümüze

Avcı, boykot kavramının yalnızca bir tüketici tepkisi değil, tarih boyunca etkili bir toplumsal direniş aracı olduğunu hatırlattı.

Terimin 1800’lerde İrlanda’da köylülerin İngiliz Yüzbaşı Charles Boycott’a karşı başlattığı pasif direnişten doğduğunu belirten Avcı, Osmanlı’daki Fes Boykotunun ise “sivil direnişin en güçlü örneklerinden biri” olduğunu söyledi:

“Avusturya, Bosna-Hersek’i işgal ettiğinde Osmanlı halkı ekonomik bir tepki gösterdi. Avusturya menşeli fesler alınmadı, limanlara yanaşan gemilerde hamallar yük indirmedi. Bu, askeri bir cevap verilemeyen meselede halkın ekonomik gücünü ortaya koyduğu eşsiz bir örnektir.”

Avcı ayrıca Gandhi’nin Tuz Yürüyüşü, Türkiye’nin İtalya ve Fransa’ya yönelik dönemsel boykotları gibi örneklerle boykotun küresel tarihine dikkat çekti.

Sosyal Medya: “Zehir de Panzehir de”

Boykotların günümüzde en hızlı yayıldığı alanın sosyal medya olduğunu aktaran Avcı, bu mecraların markalar için hem fırsat hem tehdit olduğunu söyledi. Uber’in ABD’de uğradığı tepkiyi hatırlatarak:

“#DeleteUber hareketi CEO’nun istifasına kadar gitti. Ben bile sosyal medya sayesinde ulaşamadığım bir kurumun CEO’sunu etiketleyerek sorunu çözdüm.”

Ancak sosyal medyanın aynı zamanda dezenformasyona açık olduğunu vurguladı:
“‘Coca-Cola iflas etti’ gibi uydurma haberler, boykotların etkisini sulandırıyor. Sosyal medya boykotları hızlı parlıyor ama çabuk sönüyor.”

“İndirim Duyarlılığı” Boykotu Zayıflatıyor

Avcı’nın 417 katılımcı üzerinde yaptığı anket, salonu hareketlendiren bulgular içerdi. Katılımcıların yüzde 80’i “Boykot ettiğim marka büyük indirim yapsa da almam” dese de Avcı, gerçek tablonun böyle olmadığını söyledi:

“Araştırmam gösteriyor ki, indirimlere karşı duyarlılığı yüksek tüketicilerde boykot kararlılığı kırılıyor. Firmalar bunun farkında ve agresif indirimlerle tüketicinin vicdanını etkisizleştirmeye çalışıyor.”

Buna rağmen resmi verilerin direnişin etkisini gösterdiğini ifade etti:
“Coca-Cola Türkiye’de yüzde 22 daralma yaşadı. Starbucks küresel ölçekte ciddi satış kayıplarıyla karşı karşıya. Bu, boykotun hâlâ güçlü bir araç olduğunu gösteriyor.”

“Akademide Sansür Var, Ama Yılmadık”

İsrail-Filistin savaşı ve boykot üzerine yazdığı makaleyi ABD ve İngiltere’deki prestijli dergilerin yalnızca iki günde reddettiğini söyleyen Avcı, bunu “akademik sansür” olarak nitelendirdi.

“Siyonist lobi akademide bile etkili. Ama biz vazgeçmedik, çalışmamız Brezilya’daki bir dergide yayımlandı.”

“Bir Kişi Ne Değiştirir?”

Konuşmanın sonunda merhum Muhsin Yazıcıoğlu’na atıfta bulunan Avcı, boykotun etkisiz gösterilmeye çalışıldığını belirtti.

“’Tarlamızı bizden habersiz derin sürmüşler’ sözü bugün için de geçerli. Boykotu küçümseyenler var ama ‘bir kişi ne yapar’ dememek lazım.”

Avcı, konuşmasını şu hikâyeyle tamamladı:

“Bir baba çocuğuna parçalanmış dünya haritası verir. Çocuk bunu kısa sürede birleştirir. Baba şaşırınca çocuk şöyle der: ‘Haritanın arkasında insan resmi vardı. İnsanı düzelttim, dünya düzeldi.’ Kendimizi düzeltirsek dünya da düzelir.”

Program soru-cevap bölümüyle sona erdi.